Slordig naast de huis-aan-huis- krant, lag daar zomaar op een woensdagmiddag een Uitvaartkrantje op de deurmat. Onder normale omstandigheden zou dat krantje waarschijnlijk rechtstreeks de papierbak ingegaan zijn, maar die middag besloot ik het eens grondig door te spitten. Dat daar uit voort zou komen dat ik twee maanden later met een serie van 5 grafkisten voor foetushouding op de markt zou komen, daar had ik toen nog geen idee van. 

Kanker
Wachten op de dood is niks voor mij. Ik weet dat het niet lang meer zal duren voor ik de overgang van leven naar sterven zal ondergaan, maar elke dag is nu belangrijk en elk moment is waardevol. 
Tien jaar geleden kreeg ik de diagnose borstkanker. Vier jaar later bleek de kanker uitgezaaid te zijn. Dan weet je dat je daaraan gaat overlijden. Dan is er het diepe, intense verdriet. Verrassend genoeg kan dat verdriet stapje voor stapje toch weer plaats maken voor leven, voor blijdschap en vooral dankbaarheid voor het leven dat je gehad hebt. Het kan je leiden naar een nieuwe dimensie, lichamelijk misschien zwakker, maar geestelijk rijker. Zo ging het bij mij. Ik voelde me sterker verbonden met oudere mensen, met mijn moeder. Hoe is het om het leven af te bouwen, vriendschappen los te laten, losgelaten te worden en te weten dat je een heleboel dingen niet meer mee zult maken ? Haar houding met een zekere gelatenheid sterkte mij en leerde mij ook de betekenis van het ‘meemaken’ en ‘het erbij zijn’ te relativeren. Ik kon me weer richten op werk, mijn gezin, vrienden en dat wat er in de wereld om ons heen gebeurd. Ik omarmde de chemo’s als een goede vriend en de behandelingen leken aanvankelijk goed te gaan. Sinds 3,5 jaar zit het ook in mijn lever en inmiddels loop ik volgens de oncoloog langs het scherpst van de snede. 

Hoe bereid je je voor op de komende dood ? Ik had geen zin om mijn uitvaart te gaan regelen. Dat is voor mijn geliefden, voor familie en vrienden. Wat ik wel graag wilde, is bedenken wat er met mijn lichaam zou moeten gebeuren. Dat was immers van mij. Het heeft mij door het leven gedragen, het was vaak mijn vriend en soms mijn vijand. Het was mijn huis op deze wereld. Daar wil ik op een goede en zorgzame manier afscheid van nemen. 

Natuurbegraafplaats
Het Uitvaartkrantje bleek een fantastische hulp. Het eerste artikel ging over natuurbegraafplaats “De Heidepol” in Schaarsbergen. Ik had al eens eerder bedacht dat ik graag op een natuurbegraafplaats begraven zou willen worden, maar dacht dat die allemaal te ver weg lagen. Eens googelen op het internet leverde op dat “De Heidepol” voor ons maar 15 minuten rijden was. Daar zijn we gelijk gaan kijken en hebben 2 graven uitgezocht, een voor mijn man en een voor mij, prachtig onder een paar grote loofbomen, in het bos.  Mooi strijklicht van de zon in de namiddag maakt dat het een hele rustige, troostrijke plek is. Een plek “waar je je tentje op zou zetten”. 
Natuurbegraven is helemaal ‘in’ ontdekte ik even later. Het kiezen van een graf maakt een heleboel los. Hoe gek het ook mag klinken, je kunt er iets moois van maken. Ik kan er iets moois van maken. Ik kan het begraven minder afschrikwekkend maken. Ik ging nadenken over de tijd tussen overlijden en begraven worden. Word ik dan zo strak op mijn rug opgebaard op ijskoude koelingen? Te koud om aangeraakt te worden? In de Uitvaartkrant stond ook een artikel over lichte balseming, “thanatopraxie”. Daarbij hoef je niet gekoeld te worden. Je lichaam blijft zacht en kun je aangeraakt worden. Dat wil ik.

In foetushouding terug naar de schoot van moeder aarde / Pu-rest is geboren
En hoe wil ik begraven worden? Ik slaap altijd op mijn zij. Zou ik zo ook in een kist of op een draagbaar gelegd kunnen worden? Een speurtocht op internet leverde op dat er geen enkele kist aangeboden wordt, die daarvoor gemaakt is. Als interieurarchitect en meubelmaker wist ik gelijk dat ik mijn eigen kist zou gaan ontwerpen. Het lijkt misschien heftig en confronterend, maar het was heel fijn om te doen. Ik kon dicht bij mezelf blijven en merkte dat het rust en weer een beetje meer aanvaarding met zich meebracht. En toen was er dat ene belangrijke besluit: ik ga in zijligging begraven worden, in foetushouding, in de houding waarin mijn leven 56 jaar geleden begon. Zo wil ik het leven ook afsluiten. Het leven af kunnen ronden, zowel geestelijk als lichamelijk ervaar ik als rijkdom. Het verlies voor mijn geliefden kan ik niet wegnemen, maar het vele samenzijn, praten en ook de zorgzaamheid voor het lichaam na het overlijden geeft een zekere rust, bij hen en bij mij. Een van mijn dochters zei:  “Dat mijn moeder gaat overlijden is nog steeds onwerkelijk en zo verdrietig. Bijzonder is het tegelijk, dat het beeld van mijn moeder, liggend in een natuurlijke houding, omhuld door het vilten dek van de kist, ook een koesterend beeld is”. 
Het ontwerp van een kist werd zo mooi, dat ik het idee om in foetushouding begraven te worden graag deelbaar wilde maken. De mogelijkheid moet voor iedereen beschikbaar worden. Iedereen moet weten dat je veel meer zeggenschap hebt over wat er met je lichaam gebeurd na overlijden dan je misschien denkt. Wat begon als een ontwerp voor één kist is uitgegroeid tot het ontwerpen van een serie kisten voor zijligging of foetushouding. 
Er is een grafkistenleverancier gevonden, die bij het zien van de ontwerpen, op slag verliefd werd op de kisten en op het idee. En zo bevind ik me ineens in een situatie, waarin ik, op het randje van de dood, een revolutionair concept voor begraven én een serie grafkisten op de markt mag brengen. 

Ecologisch verantwoorde grafkisten
De serie van vijf kisten, waarvan één draagbaar, is gemaakt met uitsluitend ecologisch verantwoorde materialen, die biologisch afbreekbaar zijn (hout met FSC keurmerk, biologisch afbreekbare lijmen, 100% wolvilt en ongebleekt katoenen koord voor de verbindingen). Door de kisten te maken voor het begraven op natuurbegraafplaatsen, zijn ze geschikt voor alle begraafplaatsen. Ze zijn korter en breder dan de standaard kisten, maar passen in een standaard gegraven graf. Voor crematoria zijn de houten kisten iets beter dat de kisten met wolvilt.
Bij de kisten wordt een matraskussen, een kussen en een lijkwade geleverd. Het was een heel gepuzzel om daarvoor de juiste vulling te vinden. Een leverancier in ecologische natuurkussenvullingen hielp met het vinden van een vulling die geschoond, stofvrij, vrij van schadelijke stoffen en Fairtrade was. De kussens worden nu gevuld met kleine houtvezels en speltkaf. 
De kussens en lijkwade worden gemaakt van biologische ongebleekte katoen. 
Ik ben trots op het product. Ik hoop dat de mooie kisten met de kussens en de lijkwade straks voor veel mensen kunnen gaan betekenen, wat ze nu al voor mij betekenen. Een vriendelijke gevoel bij dát stukje van de dood, dat wij allemaal al te lang als zo kil en koud ervaren.

De serie van 5 kisten zal vanaf 1 juni 2016 op de markt gebracht gaan worden onder de merknaam “PU-REST” 
Een van de kisten, de houten ‘DOME’ is vanaf 1 juni 2016 landelijk leverbaar via de uitvaartbegeleiders, per direct, 7 dagen per week. De andere kisten uit de PU-REST serie zullen op verzoek speciaal geproduceerd worden en een levertijd hebben van maximaal 5 dagen.

Suzan van der Schenk